Archieven raadplegen

Er zijn verschillende manieren om de archieven die Het Utrechts Archief bewaart in te zien. U kunt een deel van de collectie inzien via de website, een ander deel kunt u inzien in onze studiezaal en (online) aanvragen.

Scans op de website: u kunt scans inzien en downloaden
- Digitaliseren op verzoek
- Archieven online aanvragen

Het kan zijn dat u bepaalde bronnen niet direct kunt inzien, omdat: 
- een archief niet in ons eigen depot ligt (uitgeplaatst archief);
- (een deel van) een archief beperkt openbaar is;
- bepaalde bronnen auteursrechtelijk beschermd zijn.

Bezoek de studiezaal

Studiezaal Het Utrechts Archief
Alexander Numankade 199-201
3572 KW Utrecht
T (030) 286 66 43
E Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Openingstijden:
Dinsdag, woensdag 9.00-17.00 uur
Donderdag 9.00-21.00 uur

Reserveer uw plek in de studiezaal

Tips voor onderzoek in de collectie

  • Wilt u uw zoekactie in de beeld- of bibliotheekcollectie beperken of juist verder uitbreiden? Probeer dan te zoeken met behulp van Boleaanse zoektermen.
  • Wilt u meer hulp bij het opzetten van uw onderzoek naar kerkgenootschappen? Download dan gratis de onderzoeksgids Kerk in Zicht.
  • Wilt u meer informatie over het ontstaan en de ontwikkeling van enkele kloosters? Raadpleeg dan de collectie kronieken op de website Utrechtse Kronieken.
  • Bekijk ook meer informatie over de collecties van Het Utrechts Archief.

Collectie

Een volledig archievenoverzicht van Het Utrechts Archief vindt u hier. De collectie kerken en levensbeschouwing is als volgt geordend:

Archieven

-  Alle archieftoegangen binnen de categorie Religie en Levensbeschouwing (gesorteerd op titel)
- Lijst van kerkelijke archieven bij Het Utrechts Archief (PDF, gesorteerd op gezindte, september 2016)
- In de kerkelijke archieven van Het Utrechts Archief vindt u informatie over het beheer van kerkelijke goederen, armenzorg en het kerkelijk leven van lidmaten en parochianen. In grote lijnen zijn deze archieven te verdelen in de volgende drie categorieën: 

1. Archieven van de bisschop van Utrecht en de kapittels in de stad Utrecht
De archieven van de Utrechtse bisschoppen en kapittels bevatten bronnen vanaf de 11e tot en met de 19e eeuw. Het bisdom Utrecht ontstond in de 8e eeuw en strekte zich in de Middeleeuwen uit van Groningen tot Gent. De bisschop had aanvankelijk geestelijke en wereldlijke macht in Het Sticht (Utrecht), dat gebieden in het huidige Utrecht, Overijssel, Drenthe en de stad Groningen omvatte. Aan het bisdom waren de kapittels van de Dom, Oudmunster, St. Jan, St. Pieter en St. Marie verbonden, die vanaf de 14e eeuw ook een rol speelden in het landsbestuur. In 1528 droeg de bisschop de wereldlijke macht over aan keizer Karel V. Tijdens de Reformatie werd de openlijke uitoefening van het katholieke geloof verboden in Utrecht. In de 19e eeuw werd de bisschoppelijke hiërarchie hersteld en Utrecht het aartsbisdom van een nieuwe Nederlandse kerkprovincie.

2. Archieven van landelijke kerkgenootschappen en levensbeschouwelijke instellingen
Het Utrechts Archief is de bewaarplaats voor de landelijke archieven van kerkelijke en levensbeschouwelijke instellingen als de Rooms-Katholieke Kerk, Nederlandse Hervormde Kerk, Gereformeerde Kerken in Nederland, Protestantse Kerk in Nederland, de Oud-Katholieke Kerk en het Humanistisch Verbond.

3. Archieven van lokale kerken en kloosters in de provincie Utrecht
In de Middeleeuwen bevonden zich in de stad en provincie Utrecht vele kloosterorden als benedictijnen, karthuizers, franciscanen en de Duitse Orde. De archieven van deze kloosters bevatten onder meer informatie over de leefwijze van de monikken, het goederenbezit en inkomsten uit pacht en tienden. In de archieven van lokale Utrechtse kerkgenootschappen vindt u informatie over zaken als eigendommen, armenzorg en gegevens over individuele ambtsdragers en leden.

Beeldmateriaal 

In de beeldcollectie vindt u prenten, tekeningen en foto’s van kerkgebouwen, kerkelijke functionarissen en bijzondere kerkelijke vieringen. U kunt in deze collectie zoeken op trefwoord en vervolgens filteren. Vanwege auteursrecht is een deel van de collectie alleen te raadplegen in de studiezaal.

Bibliotheek

In de bibliotheekcollectie vindt u publicaties over gezindtes, kerkelijke gebeurtenissen en kerkelijke personen. U vindt er bovendien veel deelcollecties van kerkgenootschappen die u op de studiezaal kunt raadplegen. U kunt de collectie online doorzoeken, bibliotheekwerken kunt u aanvragen in inzien in de studiezaal.