Archieven Het Utrechts Archief Het Utrechts Archief

Uw zoekacties: Dorpsgerechten

49 Dorpsgerechten

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Algemeen
Hoge rechtsmacht
Lage rechtsmacht
De archieven
De inventarisatie
Wenken voor de raadpleging
49 Dorpsgerechten
Inleiding
Wenken voor de raadpleging
De archivalia van het gerecht Duist, De Haar en Zevenhuizen, van het gerecht Emmeklaar, van het gerecht Hoogland en van het gerecht Isselt zijn wel in deze inventaris beschreven, maar zijn in bewaring gegeven aan het gemeentearchief te Amersfoort, Zij hebben samen een omvang van 2,3 strekkende meter. De omvang van de overige archivalia van de dorpsgerechten bedraagt 110 strekkende meter. Per dorpsgerecht lopen omvang en volledigheid sterk uiteen. Over het algemeen zijn het best bewaard gebleven de akten, die de eigendom van onroerend goed betreffen. Van sommige gerechten zijn slecht fragmenten tot ons gekomen, van andere zijn alle archivalia verloren gegaan, zoals het geval is met Werkhoven. Sommige zeer kleine gerechten hebben waarschijnlijk nooit archieven gevormd. In andere kleine gerechten werden in de regel verschillende rechtshandelingen in één en hetzelfde protocol ingeschreven. Ook in grotere gerechten is de specificatie niet altijd streng doorgevoerd. Bij de beschrijving van protocollen, die verscheidene soorten akten bevatten, is de aflopende vertegenwoordiging in de volgorde uitgedrukt. Een protocol, dat aldus is beschreven: protocol van akten, voornamelijk van verhuur van vee, taxatie, testament en procuratie, bevat dus in aflopende kwantiteit akten van verhuur van vee, akten van taxatie, testamenten en procuraties, terwijl er daarnaast nog akten in voorkomen in een zo gering aantal, dat vermelding achterwege is gebleven. Hoewel de in de protocollen ingeschreven akten vaak eveneens in minuut aanwezig zijn, is dit zeker niet altijd het geval. Het verdient daarom aanbeveling, om zowel de protocollen als de losse minuten van akten te raadplegen.
Een belangrijke vergroting van de toegankelijkheid vormt de aanwezigheid van de door de administraties gemaakte klappers, tafels, lijsten en repertoria op voor- of achternaam van personen en in mindere mate op categorieën akten. De vindplaats van deze toegangen met eventuele afwijkende jaartallen zijn bij de beschrijvingen of specificaties vermeld.
De samenvoeging van een groot aantal gerechten in de periode 1798-1802 heeft merkwaardigerwijze slechts een beperkte neerslag in de archivalia gehad. Enkel waar dit het geval is wordt dit in de inventaris vermeld.
Het is duidelijk dat de in deze inventaris beschreven archivalia van de dorpsgerechten geen bestuursstukken omvatten. Toch bevat bijna elk gerecht een klein rubriekje getiteld "bestuurlijke zaken". Daaronder worden enkele stukken betreffende lijkschouw en fiscale aangelegenheden beschreven, die in de 19e eeuw blijkbaar bewust bij de rechterlijke archieven zijn gevoegd.
Tenslotte wordt de gebruiker gewaarschuwd voor de materiële staat van vele stukken, die soms slecht tot zeer slecht is. In sommige gevallen zal (hopelijk tijdelijk) geen raadpleging mogelijk zijn.
Bewerkingsgeschiedenis
Inventaris
Bijlagen
Concordantie op R. Fruin Th. Azn ('s Gravenhage 1930)
N.B. Concordantie op R. Fruin Th. Azn., Catalogus van de archieven der collegiën, die voor 1811 binnen de tegenwoordige provincie Utrecht rechterlijke functiën uitgeoefend hebben (Utrecht 1893)
Erfgoedstuk
Concordantie op R. van Royen ('s-Gravenhage 1930)
N.B. Concordantie op R. van Royen, Beschrijving van de doop-, trouw-, begraafboeken, overlijdensregisters enz. in de provincie Utrecht, dateerende van voor de invoering van den burgerlijken stand ('s-Gravenhage 1930)
Erfgoedstuk
Concordantie op K. Heeringa (Utrecht 1930)
N.B. Concordantie op K. Heeringa, Inventaris Weeskamerarchieven (manuscript-inventaris) (Utrecht 1930)
Erfgoedstuk
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1527-1811
Toegangstitel:
Inventaris van de archieven de dorpsgerechten in de provincie Utrecht 1527-1811
Auteur:
D.T. Koen
Datering toegang:
1985
Datering bewerking:
2010
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Overbrenging van een overheidsarchief
Omvang:
7 charters; 16,80 m zuurvrije dozen
Rubrieken:
Archiefvormer(s):