Archieven Het Utrechts Archief Het Utrechts Archief

Uw zoekacties: Collectie Utrechts verzet

650 Collectie Utrechts verzet

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Algemeen
650 Collectie Utrechts verzet
Inleiding
Algemeen
Evenals elders in den lande ontstonden ook in de stad Utrecht tijdens de Tweede Wereldoorlog plaatselijke verzetsgroepen en afdelingen van landelijke illegale organisaties, elk met zijn eigen doelstellingen en werkwijze.
Al deze groeperingen hebben weinig geschreven stukken nagelaten. Uit veiligheidsoverwegingen werd zo min mogelijk op papier gezet en als dat al onvermijdelijk was, werden de brieven, rapporten en aantekeningen weer snel vernietigd om te voorkomen dat ze bij arrestatie van een betrokkene of bij de huiszoeking in diens woning in handen zouden vallen van de Duitsers. Bovendien vond zowel het onderling overleg als de uitwisseling van berichten in de eerste jaren plaats tijdens persoonlijke contacten. Toen het voor de meeste mannen steeds gevaarlijker werd om zich op straat te begeven, omdat ze zich aan hun wegvoering naar Duitsland hadden onttrokken of wegens deutschfeindliche handelingen door de Duitse opsporingsdiensten werden gezocht, kwamen veel vrouwen de gelederen van de illegale organisaties versterken om als koerierster de berichten mondeling over te brengen.
Toen men na de invasie in Normandië grootschaliger ging opereren, moesten de vele en dikwijls gedetailleerde berichten aan mede-verzetsstrijders steeds vaker op schrift worden gesteld omdat ze niet meer in een eenvoudige mondelinge boodschap konden worden vervat. De bewaard gebleven stukken dateren dan ook merendeels uit de periode 1944-'45. Talrijk zijn ze niet, omdat ze doorgaans door de ontvanger werden vernietigd als de desbetreffende zaak niet langer aan de orde was. Toch geven ze een indruk van de illegale acties in oorlogstijd en van de wijze waarop deze werden voorbereid en uitgevoerd.
Omdat in deze collectie losse stukken dikwijls weinig verband te bespeuren valt, wordt in deze inleiding enige uitleg gegeven omtrent de organisaties waarvan zij afkomstig zijn.
Tenslotte wordt erop gewezen, dat lang niet alle verzetsgroepen die in Utrecht werkzaam waren, documenten hebben nagelaten. Dat geldt met name voor de vele vervalsingscentrales, de inlichtingendiensten, de illegale pers en de groep die zich bezighield met het in veiligheid brengen van geallieerde vliegeniers.
Ordedienst (OD), opgericht augustus 1940
Het Utrechts Kindercomité, opgericht
Landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers (LO), opgericht
Centrale Inlichtingen Dienst (CID)
Nationaal Comité van Verzet (NC)
Vrouwenverzet, opgericht
Knokploegen (KP), opgericht
Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (Gewest VIII, District I), opgericht
Onrechtmatig verkregen en vervalste documenten
Collectie
Bijlagen
1. Lijst van personen die stukken hebben afgestaan voor de verzetscollectie
2. Lijst van afkortingen
3. Overzicht van de knokploegen in de stad Utrecht

Kenmerken

Datering:
1940-1945
Toegangstitel:
Inventaris van de collectie Utrechts verzet (1939) 1940-1945 (2006)
Auteur:
T. Spaans-Van der Bijl en G.J. Röhner
Datering toegang:
2000
Datering bewerking:
2004, 2014
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Schenking (van een niet overheidsarchief)
Omvang:
2,05 m
Thema trefwoorden: