Archieven Het Utrechts Archief Het Utrechts Archief

Uw zoekacties: Familie De Pesters

95 Familie De Pesters

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Geschiedenis
95 Familie De Pesters
Inleiding
Geschiedenis
Al in de 15e eeuw komt de familienaam Pesters in Maastricht voor. Echter met Willem Pesters vangt de geregelde stamreeks aan. Hij trouwt op 5 december 1618 met Margaretha Hermans. Op 12 januari 1620 wordt hun zoon Johan geboren. Deze Johan studeerde aan de academie te Franeker, waar hij in 1643 promoveerde in de rechten. Hij trouwde in 1655 met Maria Ghijsen (1637-1713). Zij schonk hem minstens elf kinderen. De familie Pesters was van de gereformeerde religie en invloedrijk in het stadsbestuur van Maastricht, waar ze vanouds al diverse funkties bekleedden. Verschillende leden van de familie werden dan ook vanaf 1632, toen Maastricht door Frederik Hendrik werd ingenomen, door de stadhouder benoemd in funkties als afgevaardigden van de Staten-Generaal. Waarschijnlijk vanwege zijn verdiensten voor de republiek werd Johan in 1674 door de stadhouder benoemd tot griffier van het Hof van Utrecht. De benoeming in een van de provincies van de Republiek gold als een promotie. Hij verhuisde naar Utrecht, waar hij in 1678 werd ingeschreven in het poorterboek. In zijn nieuwe functie was hij in de jaren 1674-1677 betrokken bij de onderhandelingen met d'Estrades over de vredesvoorwaarden met Frankrijk (zie de nrs. 42 en 43). In 1679 werd hij benoemd tot raad- en rekenmeester van de prins van Oranje in welke funktie hij weldra meer invloed bij koning en stadhouder Willem III had dan Constantijn Huygens, secretaris van de prins.
In 1682 kocht Johan Pesters van de Staten van Utrecht de heerlijkheid Kattenbroek bij Zeist voor een bedrag van f 7.300,-. Hierbij waren inbegrepen de tienden van Kattenbroek en Kockershoven. Het geheel was leenroerig aan de staten van Utrecht. In hetzelfde jaar kocht hij van de Staten van Utrecht de hofstede de Ninhof voor f 11.000,-. In de jaren daarna volgden andere belangrijke aankopen, als Hoog Steenbergen, De Kouwenhove, Den Brakel, De Hak, Veldhuijsen en andere hofsteden en landerijen onder Bunnik en Zeist. De Ninhof te Bunnik ging als zomerverblijf dienen. Door het huwelijk van Jan de Pesters (1716-1797) met Adriana Everardina Godin verwierf hij ook de heerlijkheid Papendorp. Na zijn overlijden volgde zijn zoon Willem Nicolaas hem als ambachtsheer van Papendorp op.
Tot aan het eind van de 18e eeuw bleven de opvolgende leden van de familie naast hun funkties in Utrecht ook nog funkties in Maastricht en in het land van Overmaas bekleden. Verschillende leden werden belangrijke adviseurs aan het hof van de stadhouder en werden benoemd als raad-, reken- en rekestmeester, of als afgevaardigde van de Staten-Generaal naar de koning van Engeland inzake de Verenigde Oost-Indische Compagnie.
De familie De Pesters bereikte het hoogtepunt van haar invloed in het gewestelijk en landsbestuur in de tweede helft van de 18e eeuw en het eerste kwart van de 19e eeuw. Jan de Pesters was geëligeerde lid van de Staten van Utrecht en lid van de Raad van State. Zijn zoon Willem Nicolaas bracht het nog verder: behalve lid van de Staten van Utrecht was hij lid van de Staten-Generaal. Bovendien was hij zowel dijkgraaf van de Lekdijk Benedendams en van de IJsseldam als van de Lekdam Bovendams. Zijn broer, Willem Nicolaas was, ondanks dat hij geen bestuursfunktie had, zeer invloedrijk. Niet alleen via zijn broer Jan, maar ook via vele andere familieleden, die hij liet benoemen op belangrijke posten in de Utrechtse regering, wist hij zijn invloedssfeer uit te breiden. Op deze manier kon hij gedurende een groot aantal jaren rekenen op vertrouwelingen in het Eerste Lid van de Staten van Utrecht en invloed uitoefenen bij het vergeven van de belangrijkste ambten zonder zelf een officiële betrekking te bekleden. Hij trouwde in 1753 met Isabella van Westreenen, dochter van Jan Jacob van Westreenen, raadsheer aan het Hof van Utrecht. Dat de familie De Pesters invloedrijk was blijkt wel heel duidelijk uit een momentopname van de leden van het college van Geëligeerde Raden. In 1781 waren naast Jan de Pesters en zijn broer Willem Nicolaas hun respectieve zwagers Anthony François Godin en Jan Andre van Westreenen lid van dit college. Ten tijde van de Bataafse Republiek waren openbare ambten voor de oranjegezinde De Pesters niet toegankelijk. Maar in 1813 werd Willem Nicolaas benoemd tot lid van de ridderschap van Utrecht en tevens tot lid van de Tweede Kamer. In 1824 bracht hij het zelfs tot lid van de Eerste Kamer.
Op verzoek van hun moeder Maria Ghijsen werden Ernest Pesters en zijn broers door keizer Joseph I van Duitsland in 1706 verheven in de Rijksadelstand. Bij die gelegenheid werd aan de naam Pesters het voorvoegsel 'De' toegevoegd. Hoewel het gebruik van dit voorvoegsel ook sindsdien vaak achterwege bleef is in de inventaris voor de stukken vanaf 1706 consequent de spelling De Pesters aangehouden. In 1816 werd Willem Nicolaas de Pesters door Willem I verheven in de Nederlandse Adelstand. Pas in 1856 werd de naam definitief gewijzigd in De Pesters. (zie inv. nr. 297)
Archief en inventarisatie
Bewerkingsgeschiedenis
Literatuur

Kenmerken

Datering:
1392-1948
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van de familie De Pesters 1392-1948
Auteur:
L.P.W. de Graaff
Datering toegang:
1996
Datering bewerking:
2014
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Schenking (van een niet overheidsarchief)
Omvang:
7,96 m
Rubrieken:
Thema trefwoorden: