Archieven Het Utrechts Archief Het Utrechts Archief

Uw zoekacties: Familie Van Lynden van Lunenburg

96-1 Familie Van Lynden van Lunenburg

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
De familie Van Lynden van Lunenburg
96-1 Familie Van Lynden van Lunenburg
Inleiding
De familie Van Lynden van Lunenburg
De familie van Lynden van Lunenburg is een aftakking van het geslacht van Lynden, waarvan de hoofdtak woonde op het kasteel Hemmen in de Betuwe, ten noordwesten van Nijmegen. Frans Godard baron van Lynden was de dertiende heer van Hemmen, heer van Blitterswyck en lid van de Nijmeegse ridderschap. Twee van zijn zoons vormden de takken Van Lynden van Lunenburg en Van Lynden van Hoevelaken. De oudste zoon Willem Frans Godart werd de veertiende heer van Hemmen. Uit diens zoon Gijsbert Carel Cornelis Jan van Lynden kwam de tak van Lynden van Sandenburg voort, waarvan het familiearchief in Het Utrechts Archief aanwezig is. Stamhouder van de tak van Lynden van Lunenburg was Balthasar Constantijn van Lynden. De ridderschap Lunenburg was in 1750 door zijn vader aangekocht van kolonel Hendrik Ruisch. In 1758 werd Balthasar Constantijn van Lynden vanwege deze ridderhofstad opgenomen in de Utrechtse ridderschap.
Balthasar Constantijn was een vertrouweling van stadhouder Willem V, die hem en Gijsbrecht Jan van Hardenbroek, eveneens lid van de Utrechtse ridderschap, regelmatig om advies vroeg. Dat hij een regent van aanzien was, blijkt uit de vele commissies waarmee hij door de staten van Utrecht werd belast en de bemiddelende rol die hij speelde in het conflict tussen stadhoudersgezinden en patriotten. Hij was een conservatief maar gematigd regent, die zoals vele regenten in deze periode vasthield aan het stadhouderschap als onderdeel van de "constitutie", maar kritisch stond ten aanzien van het functioneren van stadhouder Willem V. Als "staats-stadhouderlijk" regent was hij zich bewust van de noodzaak tot verbeteringen binnen het stadhouderlijk stelsel en was hij een voorstander van aanpassing van de stadhouderlijke bevoegdheden. Dit is onder andere op te maken uit de gedenkschriften van Gijsbert Jan van Hardenbroek, en uit de dagboekaantekeningen van de Amsterdamse regent Jan Elias Huydecoper. Balthasar Constantijn van Lynden correspondeerde veelvuldig met Huydecoper, zijn neef, en zijn brieven zijn te vinden in het familiearchief Huydecoper. In het archief van het huis Hardenbroek, eveneens bewaard in Het Utrechts Archief, zijn nog zo'n duizend brieven van Balthasar Constantijn van Lynden aan Van Hardenbroek bewaard gebleven.
Na de omwenteling van 1795 kwam Balthasar Constantijn zoals alle regenten van zijn partij politiek buiten spel te staan. In 1801-1802, toen men voorzichtig er toe overging om oud-regenten in de regering van de Bataafse Republiek op te nemen, heeft Balthasar Constantijn van Lynden gehoopt op herstel van de oude constitutie en de rechten van de ridderschap. Hij correspondeerde hierover met oud-regenten uit verschillende provincies en met de erfprins. Ook na de val van Napoleon in 1813 heeft hij zich, inmiddels hoogbejaard, nog beziggehouden met de te ontwerpen staatsvorm. Voor de eer om in de nieuwe provinciale regering deel te nemen heeft hij, toen 82 jaar oud, echter bedankt.
Voor Jan Hendrik van Lynden, de enig overgebleven zoon van Balthasar Constantijn van Lynden (zijn jongere broer Frans Godard was op 23-jarige leeftijd gestorven), heeft de Bataafse en Franse tijd geen aanzienlijke onderbreking in zijn carrière betekend. In 1801-1802 werd hij reeds in de regering opgenomen en als lid van het departementaal bestuur van Utrecht vervulde hij verschillende functies. Onder koning Lodewijk Napoleon was hij landdrost van Utrecht en tijdens het Franse keizerrijk lid van het wetgevend lichaam te Parijs. Willem I benoemde hem tot lid van de Ridderschap, waardoor hij eveneens lid was van het provinciaal bestuur van Utrecht, en tot lid van de raad van state. In 1831 verruilde hij dit laatste voor het lidmaatschap van de Eerste Kamer, dat hij tot 1848 vervulde. Andere langdurige functies die hij heeft vervuld waren die van dijkgraaf van de Lekdijk Bovendams en curator van de Universiteit van Utrecht. Een terugblik op zijn politieke carrière ter gelegenheid van zijn 60-jarig jubileum in politiek-bestuurlijke dienst in 1848 is te vinden in dit archief.
Uit het huwelijk van Jan Hendrik van Lynden werden drie dochters geboren, die alle drie ongehuwd bleven. De tak Van Lynden van Lunenburg heeft dus niet meer dan drie generaties omvat. Het huis Lunenburg kwam na de dood van de laatste dochter in 1860 door vererving aan Jan Hendrik Frans Karel van Swinderen, die het -via een naamloze vennootschap- in 1888 aan Johan Damen te Cothen heeft verkocht.
Het archief
Geraadpleegde literatuur
Bewerkingsgeschiedenis
Bijlage
Concordantie met de oude inventaris van het huisarchief Lunenburg
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1750-1828
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van de familie Van Lynden van Lunenburg (1424) 1750-1828
Auteur:
H.M.L. van Rossum en J.L. Hannema
Datering toegang:
1998
Datering bewerking:
2013
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Schenking (van een niet overheidsarchief)
Omvang:
2,38 m oude verpakking
Rubrieken:
Thema trefwoorden: