Het Utrechts Archief Het Utrechts Archief

Uw zoekacties: Aartsbisschoppen van Utrecht

86-1 Aartsbisschoppen van Utrecht

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Achtergronden van de scheuring van 1723
Aanleidingen tot de scheuring
De eigenlijke scheuring, 1723-1725
De Kerk van Utrecht 1723-1795
Franse tijd en Koninkrijk der Nederlanden tot 1889
De oud-katholieke kerk van Nederland, 1889-heden
Organisatie van het aartsbisdom; positie en taken van de aartsbisschop
De archieven
86-1 Aartsbisschoppen van Utrecht
Inleiding
De archieven
Waarschijnlijk beheerden de aartsbisschoppen tijdens hun leven hun eigen archief, al is het mogelijk dat (afschriften van) de correspondentie van de aartsbisschoppen Meindaerts en Van Nieuwenhuyzen met het buitenland, die door Dupac de Bellegarde en anderen op Rijnwijk werd verzorgd, daar (tijdelijk) werd bewaard. Dupac zal de archieven hebben gebruikt bij het samenstellen van het Recueil de témoignages en het schrijven van zijn historische werken. Van Rijnwijk zullen de papieren dan met Dupacs opvolger Jean-Baptiste Mouton zijn meeverhuisd naar het 'Franse Huis' Achter Clarenburg te Utrecht, dat in 1825 ambtswoning van de aartsbisschoppen werd.
Na de dood van aartsbisschop Loos in 1873 werd een deel van de aartsbisschoppelijke archieven tot en met het episcopaat van Loos overgebracht naar het seminarie te Amersfoort. Daar werden zij in de jaren 1885-1890 door de boekhandelaar J. Hooykaas provisorisch beschreven *  Een ander gedeelte van de aartsbisschoppelijke archieven tot 1763 bleef te Utrecht achter in de bewaarplaats in de Gertrudiskerk. Dit gedeelte werd rond 1830 door de historicus J.J. Dodt van Flensburg globaal beschreven *  Diverse malen werd er door historici op gewezen, hoe nadelig het was dat de verschillende oud-katholieke archieven over beide bewaarplaatsen verspreid en onderling vermengd waren geraakt * 
In 1919 kreeg J. Bruggeman, voormalig oud-katholiek priester en hoofdcommies bij het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage, van de Commissie van Advies voor 's Rijks Geschiedkundige Publicatiën de opdracht de in Utrecht berustende archivalia te inventariseren. Het einddoel zou een bronnenpublicatie zijn; zover is Bruggeman echter nooit gekomen. De inventarisatie alleen al zou de rest van zijn leven in beslag gaan nemen *  De Utrechtse archieven werden ter inventarisatie overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage. In 1929 was het werk gereed en verscheen de inventaris in druk. Een gedeelte van de hier beschreven archieven, namelijk die uit de periode 1723-1763, werd daarin opgenomen * 
In 1930 kreeg Bruggeman een nieuwe opdracht, ditmaal van het oud-katholieke metropolitaan kapittel, om ook de in Amersfoort berustende archieven te inventariseren. Ook deze werden daartoe in de periode 1930-1939 in gedeelten overgebracht naar het Algemeen Rijksarchief in 's-Gravenhage. Het resultaat, de supplement-inventaris, was in 1944 in handschrift gereed; deze bevatte zoveel aanvullingen op de inventaris van 1928, dat deze laatste geheel moest worden omgenummerd. In het supplement werd het grootste gedeelte van de aartsbisschoppelijke archieven, namelijk aanvullingen op de periode 1723-1763, plus de periode 1763-1873, beschreven.
Bruggeman, die na zijn pensionering had doorgewerkt aan de inventarisatie en verdere ontsluiting van oud-katholieke archieven, stierf in 1956 op 86-jarige leeftijd. In hetzelfde jaar nam A.J. van de Ven, rijksarchivaris in de provincie Utrecht en Bruggemans opvolger als archivaris van de oud-katholieke kerk, alle in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage berustende oud-katholieke archieven tijdelijk in bewaring in Utrecht. Dit zou duren tot een nieuwe archiefbewaarplaats in Amersfoort gereed zou zijn *  De voorlopige inbewaringneming werd echter steeds stilzwijgend verlengd, en tenslotte in 1968 in een definitieve omgezet. In de overeenkomst werden de archieven van de aartsbisschoppen tot 1873 expliciet genoemd * 
In 1983 werden ook de archieven van de aartsbisschoppen Heykamp, Gul en Kenninck, die de periode 1875-1937 bestreken, overgebracht naar het rijksarchief in Utrecht *  Deze waren tot nu toe slechts door middel van een magazijnlijst toegankelijk gemaakt.
De (her)inventarisatie
Aanwijzingen voor de gebruiker
Bewerkingsgeschiedenis
Bijlagen
1. Lijst van aartsbisschoppen van Utrecht over 1723-1937
2. Lijst van bisschoppen van Haarlem over 1727-1945
3. Lijst van bisschoppen van Deventer over 1758-1959
4. Lijst van in de inventaris voorkomende pseudonymen
5. Concordantie op J. Bruggeman, Inventaris van de archieven bij het metropolitaan kapittel van Utrecht van de roomsch-katholieke kerk der oud-bisschoppelijke clerezie ('s-Gravenhage, 1928), en Supplement op de inventaris van de archieven bij het metropolitaan kapittel van Utrecht van de rooms-katholieke kerk der oudbisschoppelijke clerezie (onuitgegeven manuscript, 's-Gravenhage, 1944)
Erfgoedstuk
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1723-1937
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van de aartsbisschoppen van Utrecht van de Oud-Katholieke Kerk van Nederland 1723-1937
Auteur:
M.L. Loef
Datering toegang:
1993
Datering bewerking:
2013
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Opneming in beheer van een particulier, niet in eigendom verkregen
Omvang:
9,84 m oude verpakking