Mijn Studiezaal (inloggen)
812-8
Verzameling Petrus van Musschenbroek, als archivaris van het departement Utrecht en de stad Utrecht
Inleiding
Mr. Petrus van Musschenbroek (1764-1823) werd na zijn rechtenstudie aan de Hogeschool van Utrecht benoemd tot griffier van het Hof van Utrecht. Hij werd daarna schepen van de stad Utrecht en eindigde zijn rechterlijke loopbaan als lid van de rechtbank van eerste aanleg. Daarnaast vervulde hij onder meer de functie van archivarius van het departement Utrecht (1803-ca.1810) en van de stad Utrecht (1803-1819).
Hij zal dit onbezoldigde ereambt ongetwijfeld te danken hebben gehad aan zijn historische naspeuringen. Van Musschenbroek had grote belangstelling voor de geschiedenis van stad en gewest Utrecht en legde daarvan getuigenis af door een rijke verzameling historische handschriften en archivalia aan te leggen. Een deel van deze verzameling was afkomstig uit de nalatenschap van prof. P. Bondam, hoogleraar in de rechten aan de Hogeschool van Utrecht, leermeester van Van Musschenbroek. Via Bondam verwierf Van Musschenbroek onder meer originele archivalia van de stad Utrecht die Bondam had mogen raadplegen. Zelf maakte Van Musschenbroek ook afschriften en uittreksels van en indexen op historische bronnen of liet hij dit doen. Uit de gedrukte catalogus van de veiling van zijn nalatenschap in 1826 blijkt dat ook hij in zijn verzameldrift de door hem beheerde archieven niet heeft gespaard.
Een belangrijk deel van het materiaal werd gekocht door de Engelse verzamelaar Sir Thomas Phillips. Deze zogenoemde Cheltenham-collectie is pas veel later dank zij de bemoeienissen van de latere rijks- en gemeentearchivaris mr. S. Muller Fzn. teruggekocht.
De hieronder beschreven stukken bestaan uit een aantal persoonlijke archivalia die eerder berust hebben in de bibliotheek van de Gemeentelijke Archiefdienst (onder andere oud bibl.sign: XI C 18), aangevuld met enkele door Van Musschenbroek als geschiedbeoefenaar vervaardigde handschriften, die in 1938 met vele originele archiefstukken door het Rijksarchief Utrecht aan het Gemeentearchief Utrecht waren overgedragen. Deze overdracht omvatte vele stukken opgemaakt of verzameld door de 17de eeuwse oudheidminnaar dr. C. Booth en dit materiaal werd daarom in de wandeling-ten onrechte-de verzameling Booth genoemd. Bij de toewijzing van deze stukken aan bestaande archieven en verzamelingen is besloten de bovengenoemde handschriften van Van Musschenbroek toe te voegen aan de persoonlijke stukken en aldus een persoonsarchief te creëren. Het alternatief, integrale opname in de verzameling losse aanwinsten, leek vanwege het aantal inv.nrs. minder wenselijk.
Bij twijfel of sprake is van handschriften opgemaakt uit hoofde van een functie of als geschiedbeoefenaar is gekozen voor plaatsing in de tweede afdeling.
Naast de in de tweede afdeling van deze inventaris beschreven handschriften bevinden zich ook in het archief van de G.A.U. nog enkele handschriften van Van Musschenbroek. Deze hebben betrekking op zijn werkzaamheden als archivarius en kunnen dus geacht worden ambtshalve te zijn opgemaakt.
Let wel, het gaat hier uitsluitend om materiaal dat door hem of in zijn opdracht is vervaardigd. Er wordt hier geen poging gedaan de door hem verzamelde handschriften, archivalia en gedrukte werken (zie de Catalogus van de Bibliotheca Musschenbroekiana) bij elkaar te brengen. Dan zouden immers ook de door hem verzamelde handschriften van Cornelis Booth hier moeten worden ondergebracht. Deze maken echter deel uit van het-overigens eveneens gecreëerde-familiearchief Booth. Zo een (gedeeltelijke) reconstructie van dit soort verzamelingen uit een archivistisch oogpunt al wenselijk zou zijn, door de voortdurende eigendomsoverdrachten aan successievelijke collectioneurs wordt dit in de praktijk een hachelijke onderneming.
Naast het archief Van Musschenbroek in de Gemeentelijke Archiefdienst Utrecht berust in het Rijksarchief Utrecht de veel omvangrijker verzameling Van Musschenbroek, bestaande uit de door hem vervaardigde handschriften betreffende de geschiedenis van de provincie Utrecht en de kapittels (Van Musschenbroek was kanunnik van St. Marie). Enkele inv.nrs. hebben betrekking op de geschiedenis van de stad Utrecht. Tot deze verzameling behoren verder ook enkele persoonlijke archivalia. Originele archivalia en afschriften van stukken betreffende het algemeen landsbestuur ten tijde van de Republiek zijn opgenomen in een verzameling Van Musschenbroek in het Algemeen Rijksarchief in Den Haag.
De omvang van het archief is 0,55 m1.
mei 1992, A. Pietersma
Literatuur
laatste wijziging 06-01-2013
27 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 15 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 06-01-2013
27 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 15 bestanden
Kenmerken
Datering:
1797-1816
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van Petrus van Musschenbroek 1797-1816
Auteur:
A. Pietersma
Datering toegang:
1992
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Het archiefblok bevat archiefbescheiden met verschillende rechtstitels
Omvang:
1 m zuurvrije dozen
Rubrieken:
Categorie:
Utrechtsche philatelisten vereeniging
laatste wijziging 06-01-2013
27 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 15 bestanden
Gevonden archiefstukken
Uw zoekterm komt voor in de titel en/of de kenmerken van deze archieftoegang.