Mijn Studiezaal (inloggen)
1002
Familie Martens van Sevenhoven
Inleiding
Geschiedenis van de familie
Geschiedenis van het archief
1002 Familie Martens van Sevenhoven
Inleiding
Geschiedenis van het archief
laatste wijziging 23-12-2010
Het familiearchief is gevormd door de afzonderlijke familieleden. Dat deze stukken grotendeels bij elkaar zijn gebleven, vloeit voort uit verschillende omstandigheden. In de eerste plaats bleven de meeste familieleden ongehuwd. Daarnaast waren vele huwelijken kinderloos of stierven de kinderen op jonge leeftijd. Per generatie zette doorgaans maar één telg Martens het geslacht voort. Bovendien bleef het grote huis Janskerhof 16 meer dan 300 jaar (1662-1972) in familiebezit en hier kon het archief aan de onrust der tijden ontkomen. Bij dat laatste speelden ook de familietraditie en de familietrots een belangrijke rol.
Daarnaast werden stukken aan het familiearchief toegevoegd van een in 1874 met de dood van Carolina Constantia Antoinetta Martens uitgestorven tak. Hiertoe behoorden ook stukken van de aanverwante familie Voet (van Winssen) . Ook van andere aanverwante families zijn stukken in het familiearchief Martens terechtgekomen. Verder werd inv.nr. 54 in 1881 gekocht op een auctie, inv.nr. 9 in 1915 door Anthony Hendrik Martens van Sevenhoven gekocht van van M.G. Wildeman te 's-Gravenhage en inv.nr. 406 in 1994 geschonken door B.J. Martens van Vliet.
In de loop der jaren zijn echter ook enkele onderdelen van het familiearchief afgestoten. Carel Martens (1664-1736) is bewindvoerder geweest van de fideï-commissaire nalatenschap van Catharina van Hilten, die kort na haar vader Anthony overleed. Daaraan moet worden toegeschreven, dat de stukken van Anthony van Hilten in het familiearchief terecht zijn gekomen. Het Rijk heeft deze papieren in 1863 gevorderd van de erven van Jacob Constantijn Martens van Sevenhoven. * Dezen wonnen echter het hierom gevoerde proces, en stonden de stukken vervolgens af aan het Historisch Genootschap te Utrecht.
Het HG heeft de (semi-) ambtelijke stukken uitgegeven in de Kronijk en de niet-ambtelijke stukken geretourneerd. Louis Anne Martens schonk enkele ervan terug aan het HG. Een deel van deze laatste stukken kwam weer terug in 1931. Het waren stukken die met de (semi-) ambtelijke stukken van Anthony van Hilten vermengd waren geraakt. De (semi-) ambtelijke stukken zelf waren door het HG al eerder afgestaan aan het Rijksarchief in Utrecht en daar toegevoegd aan het Statenarchief. *
De op het thesaurierschap van David Johan Martens (1751-1811) betrekking hebbende stukken, die zich in het familiearchief bevonden, zijn in 1921 en 1933 afgestaan aan het Utrechtse Gemeentearchief. Al vóór de inventarisatie zijn deze stukken met het familiearchief herenigd (1990), voorzover ze tenminste niet al eerder waren toegevoegd aan de archieven van o.a. de thesaurier en de Finantiekamer.
In 1933 werd het archief van het Janskerkhof overgebracht naar het woonhuis van A.H. Martens van Sevenhoven in Arnhem en daar geordend en beschreven, nadat reeds eerder een voorlopige ordening had plaatsgehad. Er is toen veel geschonken aan publieke verzamelingen en zeer veel vernietigd. Bij die gelegenheid is ook het archief van Jacob Constantijn Martens van Sevenhoven als rechter van instructie aan het Rijksarchief in Utrecht overgedragen.
Stukken van aanverwante families - met name de familie Craeyvanger - van de eerdergenoemde uitgestorven tak zijn door Anthony Hendrik Martens van Sevenhoven geschonken aan het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde. In 1949 heeft dit genootschap de stukken aan het Utrechtse Gemeentearchief geschonken.
In 1939 werd het archief wegens het oorlogsgevaar ondergebracht in het Rijksarchief in Gelderland. Het is grotendeels gespaard gebleven; slechts enkele bescheiden zijn verloren gegaan of beschadigd. Dit laatste geldt bijvoorbeeld voor de inv.nrs. 2-4, die werden bewaard in een safe van de Van Rantzows Bank in Arnhem. In maart 1945 werd de safe door de Duitsers geplunderd.
Na de voorlopige inventarisatie door Anthony Hendrik Martens van Sevenhoven werden de stukken in 1945 aan het Utrechtse Gemeentearchief in bewaring gegeven. Na diens overlijden verkreeg de gemeente Utrecht het archief krachtens testamentaire beschikking in eigendom. Dit gold ook voor vele schilderijen en kunstvoorwerpen uit familiebezit, die tevoren door de familie deels al in bewaring waren gegeven aan het Centraal Museum. Het grootste deel van de nalatenschap kwam aan de Stichting Fonds A.H. Martens van Sevenhoven. Het vruchtgebruik bleef aan zijn jongere broer Jacob Constantijn. Na diens dood in 1972 werden de nog resterende archivalia van de familie in 1973, 1974 en 1976 in eigendom verkregen. Hiertoe behoorden niet de stukken van de aanverwante geslachten Collot d'Escury en Van Rappard, die door laatstgenoemde - deels nog tijdens zijn leven - aan het Algemeen Rijksarchief waren geschonken.
Bij de recente inventarisatie werden enkele stukken afgescheiden die ten onrechte in het archief berustten. Aan het Rijksarchief in de provincie Gelderland werden ter opneming in het archief van het Rijksarchief overgedragen: minuten en afschriften van jaarverslagen van het Rijksarchief in de provincie Gelderland over 1943-1944, met aantekeningen en bijbehorende correspondentie, 1944-1945, en ingekomen en minuten van uitgaande stukken van A.H. Martens van Sevenhoven als rijksarchivaris en provinciaal inspecteur der archieven in Gelderland, 1944-1946.
Aan het Rijksarchief in de provincie Utrecht werden ter opneming in het archief van de Ridderschap van Utrecht overgedragen: stukken ingekomen bij Jacob Constantijn Martens van Sevenhoven als president van de Ridderschap van Utrecht, 1850-1856. Tenslotte werd een paspoort van Anthony Rendorp uit 1847 overgedragen aan het Algemeen Rijksarchief ter opneming in het familiearchief Collot d'Escury. Daarin bevinden zich overigens ook nog enkele stukken van Johanna Benjamina Martens van Sevenhoven (1883- 1956) en haar zuster Anna Maria Martens van Sevenhoven (1885-1964) .
Het archief bevat minder interessant materiaal dan mogelijk zou zijn geweest, zelfs wanneer men bedenkt dat de meeste telgen Martens een weinig opvallende rol gespeeld hebben. Er zijn namelijk ook leden van de familie die wel een belangrijke rol gespeeld hebben, bijvoorbeeld als lid van de vroedschap, schepen en burgemeester, maar ook als mecenas of voorzitter van de Eerste Kamer. Het archief bevat slechts een magere schriftelijke neerslag van deze activiteiten. Jammer is ook dat betrekkelijk weinig persoonlijke correspondentie bewaard is gebleven. Men kan zich namelijk moeilijk voorstellen dat er niet meer geweest is.
Het is in ieder geval duidelijk dat in de loop der jaren stukken zijn vernietigd of verloren gegaan. Zo staat vast dat de persoonlijke papieren van Jacob Constantijn Martens van Sevenhoven na zijn dood op verschillende tijdstippen grotendeels zijn vernietigd. Zoals boven vermeld is ook bij de verhuizing in 1933 van het archief van Utrecht naar Arnhem zeer veel vernietigd. De stukken betreffende het beheer van nalatenschappen vormen daarentegen een aanzienlijk, maar weinig opwindend onderdeel van het archief. Er werd uitbundig geërfd en de executeurs van de nalatenschappen besteedden veel tijd en moeite aan een zorgvuldige verdeling van de soms van verre familieleden afkomstige roerende en onroerende goederen.
Verantwoording van de inventarisatie
Literatuur
laatste wijziging 02-10-2021
1.014 beschreven archiefstukken
65 gedigitaliseerd
totaal 2.837 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 02-10-2021
1.014 beschreven archiefstukken
65 gedigitaliseerd
totaal 2.837 bestanden
Kenmerken
Datering:
1585-1975
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van de familie Martens van Sevenhoven en aanverwante families (1478) 1585-1975
Auteur:
A.H. Martens van Sevenhoven en A. Pietersma
Datering toegang:
2000
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Het archiefblok bevat archiefbescheiden met verschillende rechtstitels
Omvang:
11,46 m
Rubrieken:
Thema trefwoorden:
Categorie:
Familie Craeyvanger
laatste wijziging 02-10-2021
1.014 beschreven archiefstukken
65 gedigitaliseerd
totaal 2.837 bestanden
