In het reeds genoemde koninklijk besluit van 1815 stonden de bevoegdheden en taken van curatoren tamelijk gedetailleerd omschreven. De hoger-onderwijswet van 1876 vermeldt de bestuurs-en beheerstaak van het college-waaronder het toezenden van jaarverslag en begroting aan de minister-slechts kort en in algemene bewoordingen, onder verwijzing naar de algemene maatregel van bestuur, die in 1878 tot stand kwam. *  .

In de praktijk waren de voornaamste taken van het college van curatoren de zorg voor de doorvoering en naleving van alle wetten en besluiten die het hoger onderwijs raakten, de behartiging van personeelszaken, het toezicht op het onderwijs, en het vaststellen van instructies voor het ambtelijk personeel. Curatoren voerden verder het materieel beheer over de panden, verzamelingen, kabinetten, instituten, en laboratoria. De jaarlijkse begroting voor materieel beheer werd-tot 1882-na aftrek van de vastgestelde eigen inkomsten toegezonden aan de minister. Na bekrachtiging daarvan bij K.B., sedert 1848 na vaststelling door de Staten Generaal werd de praktische beschikbaarstelling van de bedragen voor het materieel beheer door de minister geregeld. Curatoren bepaalden dan de verdere besteding.

Het college van curatoren had bovendien als taak de regering in te lichten en te adviseren. In de meeste gevallen handelden die adviezen over onderwijs, onderzoek, en de vereiste faciliteiten daarvoor. Het college kon op zijn beurt van de senaat, rector magnificus, faculteiten, en van elke hoogleraar en lector de benodigde inlichtingen en adviezen opvragen. Bij adviezen van algemeen voorbereidend beleid werden voorbereiding, toelichting en wijzigingen meestentijds vooraf besproken in gecombineerde vergaderingen met vertegenwoordigers van curatoren en met de rectores magnifici van andere universiteiten en hogescholen. * 

De betrekkingen met de regering zijn niet steeds met dezelfde ambtsdrager geweest, In de periode 1815-1818 was er een commissaris-generaal voor het onderwijs. Reeds in maart 1818 werd het departement van onderwijs, kunsten en wetenschappen met enkele andere takken van openbaar bestuur tot één ministerie samengevoegd onder de naam van ministerie van publiek onderwijs, nationale nijverheid, en koloniën. In 1824 ging onderwijs over naar het ministerie van binnenlandse zaken, waar in 1877 een aparte hoofdafdeling hiervoor werd geschapen. In 1918 werd het ministerie van onderwijs, kunsten, en wetenschappen ingesteld. Tijdens de Duitse bezetting 1940-1945 werden de betrekkingen onderhouden met het departement van opvoeding, wetenschap, en cultuurbescherming.

Curatoren waren bevoegd, telkens als zij dat nodig oordeelden, door de rector magnificus een "senatus amplissimus" (verenigde vergadering met de senaat) bijeen te laten roepen. Deze vergaderingen, waarvan de notulen deels verspreid staan tussen die van het college zelf, werden in ieder geval eenmaal per jaar, kort voor de rectoraatsoverdracht, gehouden. Nadat curatoren met de rector en de overige bestuurders van de senaat een nieuwe secretaris van de senaat hadden gekozen, voegden curatoren zich bij de vergadering van de voltallige "senatus academicus". Daarna nam de president-curator de rector magnificus en de secretaris van de senaat de eed af. Tenslotte volgde de openbare bijeenkomst van de rectoraatsoverdracht. De voornaamste taken van het college van curatoren lagen evenwel op het terrein van personeelszaken.

Op 25 mei 1945 vaardigde generaal Kruis namens het Militair Gezag de verordening uit, dat het college van curatoren zich voorlopig diende te onthouden van enige bemoeienis met de universiteit *  Op 8 juni 1945 volgde de beschikking waarbij een commissie in het leven werd geroepen, die alle taken en bevoegdheden van curatoren overnam *  : het college van herstel en zuivering (1945-1946). Bij K.B. van 22 augustus 1945, waarmee het Herstelbesluit instellingen van hoger onderwijs werd vastgesteld, werd de verordening van het Militair Gezag vervangen. Het college van herstel kreeg als eerste taak tijdelijk alle bevoegdheden en taken van curatoren over te nemen en uit te oefenen. In afwachting van de definitieve zuivering moest het advies uitbrengen aan de minister omtrent de ten aanzien van docenten en beambten te nemen zuiveringsmaatregelen, en voorstellen doen over de definitieve zuivering. Zo snel mogelijk diende het, na goedkeuring van de minister, de gehele of gedeeltelijke hervatting van de werkzaamheden van docenten en beambten te bewerkstelligen. Per 1 juni 1946 beëindigde dit college zijn werkzaamheden, en werd een nieuw college van curatoren benoemd.