Ter inleiding van dezen catalogus heb ik een en ander te zeggen.

Terwijl de beschrijving van het oude stads-archief door de verschijning van den supplement-catalogus met den algemeenen index (die ter perse is) voltooid wordt, bevat deze catalogus de beschrijving der bij het stads-archief bewaarde archieven, waarvan de eerste afdeeling de aan de stad Utrecht behoorende archieven behandelt, terwijl de tweede en laatste de archieven behandelen zal, die haar in bewaring gegeven zijn.

Deze eerste afdeeling bevat de beschrijving van de archieven der gilden, broederschappen, godshuizen en kloosters (begijnhuizen). Toen ik deze archieven, die met het stads-archief vermengd geraakt waren, daaruit afgezonderd had en ze achter mijn archief-verslag van 1879 opsomde, noemde ik daarbij nog twee andere rubrieken, die ik thans niet vermeld: de archieven der Utrechtse gasthuizen en die der Utrechtse buurten; ik moet deze weglating even verklaren. De oude archieven der buurten, die in 1823 aan de stad gekomen zijn, toen deze de geheele administratie der buurtwerken in eigen beheer nam, schenen bij nadere overweging te behooren wel in eene afzonderlijke afdeeling, maar toch in de beschrijving van het stads-archief zelf, daar niet alleen de rechten, maar bepaaldelijk ook de functiën dezer colleges op het stedelijk bestuur zijn overgegaan, zoodat de bescheiden, die betrekking hebben op de voorgeschiedenis van dit beheer, een organisch deel van het stads-archief behooren te vormen. De beschrijving dezer archiefjes is dus thans opgenomen in den supplement-catalogus van het stads-archief, die ter perse is. Anders is het gesteld met de archieven der gasthuizen. De weinige stukken, die de gemeente daarvan bezit, zijn grootendeels verkregen door aankoop of schenking van archivalia, die van het hoofd-archief waren afgedwaald; slechts enkele archiefjes van minder belangrijke gasthuizen behoorden van ouds aan de gemeente. Op zich zelf heeft dus deze kleine collectie stukken geene reden van bestaan. Toen dan ook regenten van de Vereenigde gods- en gasthuizen hun omvangrijk archief aan de gemeente in bewaring gaven, was het aanstonds duidelijk, dat de kleine stedelijke collectie van fragmentarische gasthuis-archieven, die een supplement van het fonds der Vereenigde gods- en gasthuizen vormden, daarbij beschreven moesten worden. Daartoe is derhalve besloten: de stukken zullen (behoorlijk met een * gemerkt) in den catalogus der gasthuis-archieven opgenomen worden.

De tweede afdeeling van de serie zal omvatten de archieven, die aan de gemeente in bewaring gegeven zijn, in drie groote complexen: 1e. De archieven van Kerkvoogden der Nederduitsch Hervormde gemeente, krachtens besluit van Burgemeester en Wethouders van 12 Juni 1901 door de gemeente in bewaring genomen; zij omvatten de archieven der vier Utrechtse parochie-kerken (met het archief der Engelse gemeente), waarbij zich eigenaardig aansluit het volgens besluit van Burgemeester en Wethouders van 23 December 1882 door de stad van Potmeesters in bewaring genomen archief van de Armenpot van St. Jacob. 2e. De archieven, door regenten van het Gereformeerde Burgerweeshuis bij overeenkomst van 14 Juli 1893 aan de gemeente in bewaring gegeven; zij bevatten de archieven van het Regulieren-klooster, van het St. Elisabeths-gasthuis en van de Bank van leening. 3e. De archieven der negen gasthuizen, door het Kon. Besluit van 27 Maart 1817 gesteld onder het vereenigd bestuur van één regentencollege, die volgens besluit van Burgemeester en Wethouders van 4 September 1879 door de gemeente in bewaring genomen zijn; daarbij zullen zich dan, zooals boven gezegd is, aansluiten de van ouds aan de stad behoorende archiefjes van de gasthuizen van St. Jacob en St. Joost, benevens eenige aan de stad behoorende fragmenten van de archieven der negen Vereenigde gasthuizen.

Ten slotte rest mij nog een aangename plicht: de vermelding van het feit, dat Mr. W.C. Schuylenburg de archieven van Kerkvoogden in hoofdzaak geheel beschreven en mij ook bij de beschrijving der archieven van de Utrechtse begijnhuizen zeer krachtig bijgestaan heeft (hetgeen denkelijk ook wel het geval zal zijn bij de thans nog aan de orde zijnde beschrijving der gasthuis-archieven),-terwijl Mr. J.G.C. Joosting (behoudens eenig toezicht in het belang der uniformiteit) de Weeshuis-archieven geheel zelfstandig beschreven heeft. Aan beide heeren mijn hartelijken dank voor hun krachtigen bijstand.
S. Muller Fz.
Utrecht, 1913

Utrecht, 1913
S. Muller Fz