Volgens Van Riemsdijk (Geschiedenis der St. Jacobs-kerk. p. 184) zouden reeds 'sedert de eerste jaren der 14e eeuw de ambachten in 21 gilden verdeeld optreden'. Bedoeld wordt blijkbaar het jaar 1304; doch de gildenbrief van dat jaar vermeldt de 21 gilden nog niet. Wel is het waarschijnlijk, dat, sedert de raadskeur in de hand der gilden gelegd was, het getal dezer kiescolleges niet meer veranderd is; maar geheel zeker is dit toch niet, en men is dus nog niet gerechtigd aan te nemen, dat alle de 21 gilden, die gedurende de 15e eeuw geregeld voorkomen, ook reeds in 1304 bestonden. Nagenoeg zeker is dit echter sedert 1341: immers in den gildenbrief van dat jaar, die de raadskeur door de gilden nader regelt, wordt gezegd, dat de overste oudermannen 42 loten (d.i. natuurlijk twee voor elk der 21 gilden) zullen maken, om daarmede de keus te doen; bovendien worden daar reeds de elf waken vermeld, en het is aannemelijk, dat deze ook toen de 21 gilden zullen omvat hebben in dezelfde orde, waarin ze voorkomen in 1469 en later (Burman, Utrechtsche jaarboeken III, p. 215). Met volkomene zekerheid kan men echter de aanwezigheid van alle 21 gilden eerst aannemen sedert 1402, als zij, in dezelfde orde als steeds later, vermeld worden aan het begin van het oudst bewaarde Raads-dagelijksche boek.
Tot 1528 toe, is hun getal (behoudens tijdelijke wijzigingen) onveranderd gebleven: alleen is in 1433 het Vleeschhouwers-gild opgeheven en vervangen door dat der Brouwers. Sedert echter in 1528 aan de gilden het recht tot de raadskeur ontnomen was, verviel de aanleiding, om het getal der kiescolleges onveranderd te laten en sedert zijn dan ook bij herhaling splitsingen van de oude gilden voorgekomen, zoodat hun getal eerlang zeer groot werd.