Met historisch werkmateriaal wordt materiaal bedoeld dat ontstaan is door het gebruik van archieven: alfabetische indices op archiefbestanddelen, transcripties, afschriften, uittreksels en aantekeningen van en uit archiefstukken, e.d. Tot de vorming van een verzameling van dit materiaal is besloten in 1989. Diverse collecties die bij de Gemeentelijke Archiefdienst aanwezig waren, konden al meteen als historisch werkmateriaal bestempeld worden en de verzameling groeide vervolgens snel door sanering van de bibliotheek en van het archief van de eigen dienst. In de eerste versie van de inventaris, die in 1992 gereedkwam, waren 623 nummers opgenomen. De tweede versie, die in 1996 verscheen, was uitgebreid met de nummers 624-702. In 2000 is de laatste aanvulling (nummers 703-741) aan de inventaris toegevoegd. De verzameling is afgesloten in verband met de fusie van de Gemeentelijke Archiefdienst Utrecht met het Rijksarchief in de provincie Utrecht. Historisch werkmateriaal van de nieuwe dienst, Het Utrechts Archief, zal in een afzonderlijke verzameling worden ondergebracht.

De beschreven stukken zijn heel verschillend van inhoud, vorm en waarde. Over het algemeen kan echter gesteld worden, dat de stukken door noeste, tijdrovende arbeid zijn ontstaan en dat zij zeker van nut zullen zijn voor de huidige archiefonderzoekers. Ter verduidelijking van de aard van het materiaal wordt hieronder aangegeven hoe de verzameling zich verhoudt tot de andere verzamelingen en de archieven van de Gemeentelijke Archiefdienst Utrecht.