Mijn Studiezaal (inloggen)
839-10
Bescherming bevolking A-kring Utrecht b
Inleiding
Op 20 oktober 1950 richtte de minister van Binnenlandse Zaken een "Nota inzake de burgerlijke verdediging" aan de Tweede Kamer. Immers, "de oorlogsvoering heeft een totaal karakter gekregen en eist alle krachten tot het uiterste op". Het gevolg van deze nota was de totstandkoming van de Wet Bescherming Bevolking in 1952. De wet verstond onder Bescherming Bevolking "het geheel van niet-militaire maatregelen ter bescherming van de bevolking en haar bezittingen, zomede de bezittingen van openbare lichamen tegen de onmiddelijke gevolgen van oorlogsgeweld". De organisatie van de B.B. was een landelijke. De B.B. ressorteerde onder het ministerie van Binnenlandse Zaken. In de provincies werden de Commissarissen van de Koningin, in de gemeenten de burgemeesters en in de kringen (meerdere gemeenten waren verenigd tot een kring) de Kringraad verantwoordelijk gesteld voor de opbouw van de organisatie. Nederland was verdeeld in 40 A-gemeenten of A-kringen en 72 B-kringen * .
De A-gemeenten of A-kringen omvatten in de regel het grondgebied van een grote gemeente met enige omliggende gemeenten. Het gevaren-risico werd in deze A-kringen, door de aanwezigheid van z.g. gevaar-aantrekkende objecten, groter geacht dan in de B-kringen.
De A-Kring Utrecht werd gevormd door de gemeenten Utrecht en Zuilen, en delen van de gemeenten Jutphaas (Hoograven en Kanaleneiland), Maartensdijk (Tuindorp) en Oudenrijn (een ander gedeelte van Kanaleneiland). * De burgemeesters der deelnemende gemeenten vormden de Kringraad. Als eerste H.B.B. (Hoofd Bescherming Bevolking) werd aangewezen de commissaris van politie van Utrecht, A.W. Brandt.
De hiërarchie van de B.B. was als volgt:
1. Centrale Instantie Bescherming Bevolking
2. Gewestelijk cq. Provinciaal Commando
3. H.B.B.
Er werd een onderscheid gemaakt in vier soorten van bescherming:
-zelfbescherming in enge zin (gezinnen, winkels en werkplaatsen)
- blok- en wijkbescherming (d.m.v. blokploegen)
- bedrijfszelfbescherming (grotere bedrijven, scholen)
- bedrijfsbescherming (van regeringswege)
1. Centrale Instantie Bescherming Bevolking
2. Gewestelijk cq. Provinciaal Commando
3. H.B.B.
Er werd een onderscheid gemaakt in vier soorten van bescherming:
-zelfbescherming in enge zin (gezinnen, winkels en werkplaatsen)
- blok- en wijkbescherming (d.m.v. blokploegen)
- bedrijfszelfbescherming (grotere bedrijven, scholen)
- bedrijfsbescherming (van regeringswege)
De diensten van de B.B. waren onder meer de volgende:
- brandweer
- opruim- en reddingsdienst
- geneeskundige dienst
- politie
- dienst sociale verzorging
- hersteldienst
- verkenning en verbindingen
- brandweer
- opruim- en reddingsdienst
- geneeskundige dienst
- politie
- dienst sociale verzorging
- hersteldienst
- verkenning en verbindingen
In februari 1953 werd een actie gevoerd voor het werven van vrijwilligers. * Deze actie was een groot succes, niet het minst door de watersnoodramp in Zeeland. Bijna 6400 personen meldden zich aan als noodwacht(st)er. Er werden cursussen gegeven en in mei 1953 werd deelgenomen aan een tentoonstelling in de Jaarbeurs, georganiseerd door de middenstandsfederatie "De drie Zuilen". Er kwam een commandopost aan de Weth. Diemontlaan, die op 12 november 1953 in gebruik werd genomen.
De Kringraad A-Kring Utrecht, bestaande uit de burgemeesters van de deelnemende gemeenten, werd als gevolg van de grenswijziging van 1 januari 1954 opgeheven. * Er werd een Gemeentelijke Dienst Bescherming Bevolking ingesteld, die gehuisvest werd aan de Lange Nieuwstraat 63. Oud-burgemeester O. Norbruis van Zuilen trad op arbeidsovereenkomst in dienst als adviseur van de burgemeester van Utrecht bij B.B.-aangelegenheden.
Onder de B.B. vielen de DSV (Dienst Sociale Verzorging) en het CRIB (Centraal Registratie- en Inlichtingen Bureau), evenals de identificatiedienst en de bergingsdienst.
De brand bij de houthandel Jongeneel op 25 mei 1958 was een goede gelegenheid om het geleerde in praktijk te brengen: 136 noodwerkers waren betrokken bij de bluswerkzaamheden. *
In 1958 werden voor het eerst buitengewoon dienstplichtigen aangewezen als noodwachtplichtigen. Indonesiëgangers waren van deze noodwachtplicht vrijgesteld.
Bij Koninklijk Besluit van 5 januari 1961 (het z.g. Kringenbesluit B.B.) werd de gemeente Utrecht ingedeeld in het beschermingsgebied "A-Kring Utrecht b", dat behalve Utrecht bestond uit de gemeenten Houten, Jutphaas, Maarssen, Maartensdijk, Schalkwijk, Tull en 't Waal en Vleuten-De Meern. De Gemeentelijke Dienst Bescherming Bevolking werd per 28 februari 1961 opgeheven en er kwam een gemeenschappelijke regeling. Het personeel ging over naar de nieuwe Kring en de deelnemende gemeenten droegen bij naar rato van het inwonertal.
Na de inwerkingtreding van de Brandweerwet en de Rampenwet in 1985 is in 1986 de Bescherming Bevolking opgeheven. De taken zijn door de Brandweer overgenomen *
Het archief van de Bescherming Bevolking is op 9 augustus 1990 door de Brandweer Utrecht aan de G.A.U. overgedragen.
Na de inventarisatie en schoning bedraagt de omvang van het archief 2,80 m1. Er is 1,80 m1 vernietigd.
In het archief van het gemeentebestuur Utrecht bevinden zich uiteraard ook stukken over de B.B. (zie toegang 4E, diensten, BB).
mei 1997, G.J. Röhner
laatste wijziging 06-01-2013
84 beschreven archiefstukken
Inventaris
laatste wijziging 06-01-2013
84 beschreven archiefstukken
Kenmerken
Datering:
1953-1986
Toegangstitel:
Inventaris van het archief van de bescherming bevolking A-kring Utrecht b (1949) 1953-1986 (1989)
Auteur:
G.J. Röhner
Datering toegang:
1997
Openbaarheid:
Volledig openbaar
Rechtstitel:
Overbrenging van een overheidsarchief
Omvang:
1,8 m oude verpakking; 2,8 m zuurvrije dozen
Rubrieken:
Categorie:
- Zonder categorie
Archiefvormer(s):
Gemeente Utrecht, Bescherming bevolking A-Kring Utrecht b
laatste wijziging 06-01-2013
84 beschreven archiefstukken
