Het Utrechts Archief heeft een zeldzaam boek verworven, geschreven door de Utrechtse paus Adrianus VI. Hierin behandelt Adrianus allerlei morele kwesties die zich kunnen voordoen in het werk van een priester. Het is het enige exemplaar in Nederland.

Adrianus VI

In 1522 werd de Utrechtse Adriaan Floriszoon Boeyens verkozen tot paus. Bekend onder de naam Adrianus VI is hij de enige Nederlandse paus die ooit in Rome zetelde. Na zijn korte pausschap van anderhalf jaar, duurde het 455 jaar voordat er weer een andere niet-Italiaanse paus verkozen werd. Deze maand (januari 2022) is het precies 500 jaar geleden dat Adrianus VI paus werd. .

Handboek voor priesters

Het boek bestaat uit teksten die Adrianus vermoedelijk aan zijn studenten voorlas in zijn tijd als hoogleraar aan de universiteit in Leuven. Hij behandelt het vierde boek van de Sententiarum van Petrus Lombardus. Dit middeleeuwse standaardwerk voor de studie van theologie gaat over de kerkelijke sacramenten, zoals de doop en de biecht. Adrianus belicht allerlei morele kwesties die zich daarbij kunnen voordoen in de dagelijkse praktijk van het werk van een priester. In het oeuvre van Adrianus is de humanistische geest van zijn tijd te herkennen. Zo stelt hij in eerdere werken dat gelovigen hun eigen geweten mogen volgen, ook als dit indruist tegen een opdracht van een kerkelijk leider. Dat was voor zijn tijd een revolutionaire gedachte.

Pauselijke editie

De aanwinst is de derde editie van het boek Hadriani VI. Quaestiones de sacramentis in quartum Sententiarum librum [...], dat voor het eerst in 1516 in Parijs gepubliceerd werd. De derde editie is bijzonder omdat deze in 1522 gedrukt werd; in het jaar dat Adrianus paus was. In deze editie is dan ook het pauselijk wapen te bewonderen. Van de derde editie zijn in Nederland geen andere exemplaren aanwezig.

> Bekijk het boek in onze catalogus