Een Europese primeur 

Al jaren liep Wilhelmus Korsmit rond met het idee om op alle grote stations in Nederland bioscopen te openen. De Nederlandse Spoorwegen voelde in eerste instantie niet zo veel voor dit idee. Toch werd er een dag na de Duitse inval in 1940 een contract opgesteld dat Korsmit het alleenrecht gaf om bioscopen te exploiteren op Nederlandse stations. Door de bezetting duurde het enige tijd voordat de Spoorbio van de grond kwam. Op 6 november 1942 startten de filmvertoningen tijdens een feestelijke opening op Utrecht Centraal. ‘Utrecht heeft een Europeesche primeur’, kopte het Utrechtsch Nieuwsblad een dag later. Op het eerste perron konden reizigers, maar ook niet-reizigers, tegen betaling van tien cent naar een voorstelling in de speciaal verbouwde treinwagon. 

Artikel uit het Utrechtsch Nieuwsblad, ‘Utrecht heeft een Europeesche primeur’, 7 november 1942, pagina 2.  
Artikel uit het Utrechtsch Nieuwsblad van 20 november 1946. 

Verbouwde treinwagon

De vernuftige D-wagon werd getransformeerd naar ontwerp van ir. H. van Vreeswijk. Vreeswijk had al verschillende bioscopen gebouwd, waaronder het Rembrandt Theater aan de Oudegracht. Het zaaltje in de Spoorbio was van alle gemakken voorzien. Er waren 64 zitplaatsen én een verlichte klok met treintijden, zodat reizigers hun aansluiting niet zouden missen tijdens de voorstelling. De bezoeker kon van acht uur in de ochtend tot negen uur ’s avonds terecht voor een voorstelling van 20 tot 30 minuten. Bezoekers konden genieten van tekenfilms en korte documentaires over sport en natuur. Tijdens de bezetting werd er door de bezetter ook verplichte journaals en korte NSB-propagandafilms getoond. In 1944 werd de Spoorbio tijdelijk gesloten en verhuisde de wagon naar Zeist, waar alle apparatuur uit de wagon gestolen werd. Na de Bevrijding werd de Spoorbio weer in ere hersteld op het eerste perron van Utrecht Centraal. Bezoekers konden weer als vanouds genieten van de films in de wagon. Hieronder zien we prinses Beatrix en prinses Irene, die in 1946 genoten van een tekenfilm van Mickey Mouse. 

Artikel uit Utrechtsch Nieuwsblad, ‘De prinsesjes in de Spoor-Bio’, 20 november 1946, pagina 1.

 Artikel uit het Utrechtsch Nieuwsblad van 20 november 1946. 

‘Spoorbio versie II’ 

Twee jaar na de terugplaatsing van de Spoorbio werd deze verbouwd. Het Utrechtsch Nieuwsblad kopt: ‘Nieuwe, Grotere, Betere Spoorbio te Utrecht’. De nieuwe bioscoop kreeg 84 zitplaatsen en was langer open, tot tien uur in de avond. Bezoekers konden programma’s van een half uur bekijken na vertoon van hun treinkaartje. Wie niet de trein nam maar wel naar de Spoorbio wilde, moest een perronkaartje aanschaffen.

 

Artikel uit het Utrechtsch Nieuwsblad, ‘Nieuwe, Grotere, Betere Spoorbio te Utrecht’, 13 september 1947’, pagina 2.

Artikel uit het Utrechtsch Nieuwsblad van 13 september 1947. 


In augustus 1963 overleed Wilhelmus Korsmit, waarna zijn vrouw de zaken rondom de Spoorbio overnam. In december een jaar later sloot deze bijzondere bioscoop toch haar deuren, na 22 jaar dienst en vermaak voor treinreizigers en inwoners van Utrecht. Wil je de Spoorbio herbeleven? Dat kan, in onze nieuwe expositie Utrecht spoorstad!