Ido Hendricus Enklaar (1911-1994) werd geboren in Princenhage als zoon van een leraar wiskunde aan de KMA te Breda, later predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk. Op "zendingsfeesten" werd zijn belangstelling voor de zending in Nederlands-Indië gaande gemaakt. Na zijn theologische studie te Utrecht (1930-1934), voortgezet te Straatsburg, Aberdeen en Edinburgh (1934-1936) en afgesloten met een doctoraal examen te Utrecht, werd hij predikant te Ambon en vice-voorzitter van de juist autonoom geworden Molukse Protestantse Kerk (Gereja Protestan Maluku). In 1941 werd hij overgeplaatst naar Kupang (Timor), maar reeds na een half jaar volgde de Japanse internering (op Java, 1942-1945) gevolgd door gevangenschap onder de Republiek. Over deze periode kon Enklaar met verwonderlijke gelijkmoedigheid en distantie spreken. Tijdens zijn recuperatieverlof in Nederland (1946-1947) promoveerde hij op de studie De scheiding der sacramenten op het zendingsveld. In 1947-1956 was hij rector en docent van de Theologische School voor Oostelijk Indonesië, eerst op Timor (Soë), later te Makassar, en van 1954 tot 1961 docent in de kerkhistorische vakken aan de Theologische Hogeschool te Jakarta.

Na een kwarteeuw Indonesië volgde een loopbaan in Nederland, eerst als wetenschappelijk hoofdmedewerker en kerkelijk docent aan de RU Groningen (1963-1969), daarvoor en daarna aan de Zendingshogeschool te Oegstgeest (1969-1976 rector, vanaf 1971 van het Hendrik Kraemer Instituut). Gedurende zijn Groningse periode was hij vice-voorzitter en waarnemend voorzitter van de Raad voor de Zending.

Enklaar bezat een uitzonderlijk grote kennis van de Nederlandse zending in de negentiende en twintigste eeuw. In zijn, zeer leesbare, publicaties op dit gebied gaf hij de voorkeur aan uiterst nauwkeurige registratie van "hoe het eigenlijk was" boven een kritische belichting vanuit de missiologie. Naast zijn dissertatie over een belangrijk zendingsprobleem publiceerde hij een biografie van Joseph Kam, de 19e-eeuwse "apostel der Molukken", en de bundel Kom over en help ons! Twaalf opstellen over de Nederlandse zending in de negentiende eeuw (1981). In Onze blijvende opdracht. De Nederlandse bijdrage aan wereldzending en werelddiakonaat in een nieuwe tijd (1968, samen met dr. J. Verkuyl) gaf hij een overzicht van de stand van zaken na de heroriëntering van de Nederlandse zending in de jaren vijftig en zestig. Zijn bewerking van Berkhofs Geschiedenis der Kerk in het Indonesisch beleefde tientallen drukken. Zijn in 1988 (na een eerdere deeluitgave in het Nederlands) verschenen Life and work of Dr. J.Th. van der Kemp, 1747-1811, beschouwde hij als zijn magnum opus. Zijn collectie boeken, foto's en brochures over het Christendom in de Molukken en zijn geschiedenis bevindt zich in het Moluks Historisch Museum te Utrecht.
Th. van den End

Literatuur: Artikel in BLGNP V, 170-171 (met bibliografie).