Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.
Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:
• Kenmerken van het archief • Inleiding op het archief • Inventaris of plaatsingslijst • Eventueel bijlagen
De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.
De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.
De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.
Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.
Het rechtgebied van den raad omvatte (vóór 1528) in hoofdzaak de crimineele rechtspraak: vooral zaken van ‘gewelt’, en verder de lagere misdrijven: overtreding van keuren, vooral vechtkeuren, ontduiking der accijnzen, valsche maat enz. Op het gebied der civiele rechtspraak bleef de schepenbank in hoofdzaak meester: vooral was dit het geval in zaken betreffende ‘erfnisse ende besterfnisse’, doch ook waar het ‘scade ende scout’ gold, concurreerde de raad slechts in enkele gevallen met haar. Zie meer hierover: Muller, Rechtsbronnen van Utrecht, inleiding, p. 126-159.